Cele badania

Co to jest badanie WOBASZ?

Wieloośrodkowe Ogólnopolskie Badanie Stanu Zdrowia Ludności (WOBASZ) to badanie epidemiologiczne oceniające stan zdrowia populacji, szczególnie częstość występowania czynników ryzyka chorób układu krążenia oraz skuteczność ich leczenia. Badanie dostarcza danych potrzebnych do opracowania strategii prewencji tych chorób.

W latach 2003-2005, w ramach programu POLKARD, zainicjowano system monitorowania sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób układu krążenia u dorosłych Polaków – badanie WOBASZ. Wówczas przebadano losową próbę 14 769 dorosłych. Kolejna edycja, WOBASZ II, miała miejsce w latach 2013-2014 i objęła 6170 osób. Obecnie, w latach 2025-2026, realizowana jest trzecia edycja badania, WOBASZ III z analogiczną metodyką, z uwzględnieniem postępu wiedzy medycznej.

Badanie WOBASZ III jest realizowane w latach 2025-2026, a jego uczestnikami są losowo wybrane, pełnoletnie osoby (obywatele RP) z różnych gmin w całej Polsce. Badanie składa się z etapów podzielonych na: organizację badań terenowych, realizację badań we wszystkich województwach oraz opracowanie raportu końcowego.

Uczestnicy wezmą udział w badaniach ankietowych oraz badaniach fizykalnych i biochemicznych. Uczestnictwo w badaniu WOBASZ III daje dostęp do bezpłatnych badań zdrowotnych, zwiększa świadomość zdrowotną oraz wspiera rozwój naukowy, przyczyniając się do poprawy zdrowia publicznego i jakości życia przyszłych pokoleń. Po zakończeniu badania uczestnicy otrzymają ciśnieniomierze oraz broszury informacyjne jako podziękowanie za udział w badaniu.

Obecna edycja badania WOBASZ jest realizowana ze środków Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032 i finansowana przez Ministra Zdrowia.

Założenia projektu

Ocena epidemiologiczna

Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób układu krążenia w dorosłej populacji Polski i poszczególnych województw

Zmiany ryzyka

Ocena zmian w ciągu ok. 10 lat w zakresie rozpowszechnienia, kontroli i leczenia czynników ryzyka chorób układu krążenia oraz znajomości zasad prewencji i działań służby zdrowia

Prospektywna obserwacja

Prospektywna obserwacja osób zbadanych w ramach badania WOBASZ II

Baza próbek

Utworzenie bazy próbek uczestników badania WOBASZ w ramach Biobanku

Cykliczna ocena zdrowia

Zapoczątkowanie cyklicznej oceny stanu zdrowia populacji polskiej co 5 lat, aby monitorować działania w ramach Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia na lata 2022-2032

Genetyka a miażdzyca

Zostaną zbadane powiązania między cechami genetycznymi a czynnikami ryzyka miażdżycy, takimi jak otyłość, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe i węglowodanowe oraz przewlekła choroba nerek

Diagnoza stanu obecnego

Informacje ogólne – diagnoza stanu obecnego – dlaczego ChUK to jeden z głównych problemów w Polsce.

• Główne przyczyny zgonów w Polsce to choroby układu krążenia (ChUK), w tym choroba niedokrwienna serca, zawał serca oraz choroby naczyń mózgowych.
• W porównaniu do reszty Europy, polska populacja cechuje się prawie dwukrotnie wyższą umieralnością z powodu choroby niedokrwiennej serca oraz o 1,5 razy wyższą umieralnością z powodu udaru mózgu. W 2019 roku najwięcej lat życia w zdrowiu stracono z powodu chorób układu krążenia (21%), głównie z powodu choroby niedokrwiennej serca (51%), udaru mózgu (28%) oraz kardiomiopatii i zapalenia mięśnia sercowego (6%).
• W Polsce często występują główne czynniki ryzyka ChUK, takie jak nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, zaburzenia lipidowe, otyłość i cukrzyca. Czynniki behawioralne odpowiadają za 47% zgonów oraz 35,8% utraconych lat życia w zdrowiu.
• Najważniejsze czynniki ryzyka w Polsce w latach 1990-2019 to: palenie tytoniu, wysokie BMI oraz wysokie skurczowe ciśnienie tętnicze krwi. Wśród zgonów, głównymi czynnikami ryzyka były: wysokie skurczowe ciśnienie tętnicze krwi, palenie tytoniu oraz wysokie stężenie glukozy.
• Wskaźniki dotyczące zgonów (20%) oraz hospitalizacji i długości życia (5%) wykazują znaczne zróżnicowanie regionalne.